Sağlıklı beslenme denince akla gelen ilk isimlerden biri olan Prof. Dr. Canan Karatay, yıllardır beslenme alışkanlıklarımız konusunda ezber bozan önerileriyle dikkat çekiyor. Kendisi, yaşına rağmen dinç ve sağlıklı bir yaşam sürmesiyle de söylediklerinin en büyük kanıtı. Peki, Canan Karatay’ın kahvaltı önerileri neler?
Diyetisyen Kiraz Öztürk, etin pişirme yönteminin de sağlık açısından önemli olduğunu belirterek, “Etin, kendi yağıyla ama yağsız kısımları tercih edilerek haşlama ya da ızgara yöntemleriyle pişirilmesini öneririm, kavurma şeklinde değil” dedi
Bir kadının hayatındaki en anlamlı ve eşsiz kimliklerden biri şüphesiz anneliktir. “Annelerin kalbi stres ve üzüntülere karşı daha hassastır, kaygı seviyesi daha yüksektir” diyen Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Karabulut, yaş aralıklarına göre anne kalbinde değişimleri anlattı.
Dil becerilerinde yavaş ve ilerleyici bozulmayla ortaya çıkıyor!
Birincil ilerleyen dil kaybı olarak da bilinen Primer Progresif Afazi’nin (PPA), yavaş ilerleyen ve genellikle konuşma ve dil becerilerini etkileyen nadir bir nörolojik hastalık olduğunu dile getirenProf. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu durum,Alzheimerhastalığı gibi diğer demans türlerinden farklı olarak, başlangıçta sadece dil işlevlerini etkiler ve zamanla diğer bilişsel alanlara yayılmadan önce konuşma ve dilde kelime kayıpları ile belirgin bozulmalara yol açar” dedi. PPA’nın en belirgin özelliğinin, dil becerilerinde yavaş ve ilerleyici bir bozulma olduğunu aktaran Tarlacı, bu bozulmaların, genellikle dil üretiminde veya anlama becerilerinde ortaya çıktığını ifade etti.
PPA, psikiyatrik konuşma bozukluğu ile karıştırılabiliyor!
Karşılaşılan vakaların birçoğunun psikiyatrik konuşma bozukluğu zannedildiğini ve hastaların psikolojik nedenlerle konuşmak istemediğinin düşünüldüğünü kaydedenProf. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu şekilde karşılaştığımız vakalar var; 10 yıl boyunca psikolojik konuşma bozukluğu zannedildiği için o şekilde takip edilmiş. Genelde konuşma kaybı, kelime kaybı ve anlama kaybı olunca içe çekilme ile psikolojik sanılıyor. PPA başlangıçta yalnızca dil işlevlerini etkilerken, hastalığın ilerleyen aşamalarında diğer bilişsel işlevlerde de bozulmalar görülebilir. Bu, hasta kişilerin daha genel bilişsel işlevlerde de sorun yaşamaya başlaması anlamına gelebilir” şeklinde konuştu.
Erkeklerde kadınlardan iki kat daha fazla görülüyor!
PPA’nın ilk olarak 1982 yılında, dünyanın en iyi sinirbilmcilerinden biri olan Türk asıllı Marsel Mesulam tarafından tanımlandığını ifade edenProf. Dr. Sultan Tarlacı, şunları söyledi: “Marsel, PPA’yı demansın eşlik etmediği dil yetisi kaybı (afazi) olarak tanımladı. Ortalama olarak, dil kaybının ilk semptomların ortaya çıkmasından yaklaşık beş yıl sonra, PPA belleği ve diğer bilişsel fonksiyonları ve ayrıca davranışı etkilemeye başlar. Erkeklerde kadınlardan iki kat daha fazla görülür. PPA’lı insanlar genellikle karmaşık işler yapabilir ancak konuşma veya dil konusunda zorluk çekebilirler. Hastalık ilerledikçe, yazılı veya sözlü kelimeleri konuşma ve anlama zorlaşır.”
Empati, sabır ve duygusal destek önemli!
Primer Progressif Afazi’yi fark edebilmek için hastaya ve yakın çevresine önerilerde bulunanProf. Dr. Sultan Tarlacı, “Hastanın konuşurken kelimeleri bulmakta zorlanıp zorlanmadığını veya sık sık duraksayıp duraksamadığını gözlemleyin” dedi. Kelimelerin veya cümlelerin anlamını anlamakta zorluk yaşanıyorsa, hastanın kelime seçimlerinde veya ifadelerinde belirsizlikler olabileceğine vurgu yapan Tarlacı, “Cümle yapısında bozulmalar, gramer hataları veya eksik cümleler fark ediliyorsa, bu PPA’nın bir işareti olabilir. Hastanın sosyal etkileşimlerde veya günlük konuşmalarda zorluk yaşayıp yaşamadığı, davranışlarında veya ruh halindeki değişiklikler gözlemlenmeli. PPA hastaları genellikle iletişim zorluklarından dolayı frustrasyon veya sosyal çekilme yaşayabilirler. Hastanın yaşadığı zorluklar karşısında empati ve sabır göstermek önemlidir. Dil bozuklukları kişisel ve duygusal bir etki yaratabilir, bu nedenle duygusal destek sağlamak büyük önem taşır” açıklamasını yaptı. PPA’nın tanısı ve yönetimi için bir nörolog veya konuşma terapisti ile görüşmenin önemli olduğunu da sözlerine ekleyen Tarlacı, uzmanların, hastanın belirtilerini değerlendirerek, hikayesi, beyin görüntüleme testleri ve dil testleri ile genelde rahatlıkla tanı koyabileceklerini söyledi.
TMU, PPA için bir tedavi yöntemi olarak değerlendiriliyor…
Primer progresif afazi (PPA) gibi dil ve konuşma bozukluklarında tedavi ve yönetim stratejilerinin etkinliğinin, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabileceğine ve hastanın yaşam kalitesini artırabileceğine dikkat çekenProf. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu bağlamda, Transkraniyal Manyetik Uyarım (TMU), PPA’da uygulanabilecek bir tedavi yöntemi olarak değerlendirilmektedir” dedi. TMU’nun, beyin bölgelerine manyetik alanlar uygulayarak sinir hücrelerinin aktivitesini modüle etmeyi amaçlayan non-invaziv bir nöromodülasyon yöntemi olduğunu dile getiren Tarlacı, sözlerini şöyle tamamladı: “Uygulama sırasında, kafa derisine yerleştirilen bir bobin aracılığıyla beynin belirli bölgelerine kısa süreli manyetik darbeler gönderilir. Bu manyetik darbeler, beyin hücrelerinin elektriksel aktivitesini etkileyebilir. TMU, beynin plastisite yeteneğini artırarak dil işleme ve konuşma becerilerinin iyileşmesine yardımcı olabilir. Beyindeki bozulmuş dil bölgelerinin işlevini destekleyerek, dil becerilerinde iyileşme sağlayabilir. TMU, genel bilişsel işlevleri desteklemeye ve potansiyel olarak diğer bilişsel bozuklukların etkilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu, dil becerileri ile ilgili kognitif süreçlerin iyileşmesine katkıda bulunabilir. TMU, bazı hastalarda duygusal ve psikolojik durumların iyileşmesine yardımcı olabilir. Dil bozuklukları ile ilişkilendirilen frustrasyon ve stresin azaltılmasına katkıda bulunabilir.”
İç Anadolu Bölgesi’nin doğusu ve Karadeniz Bölgesi’nin güneyinde görülen keneler ve kene kaynaklı ölümcül hastalık etkenleri uluslararası araştırma konusu oldu. Türk ve Japon bilim insanları bölgede ortak saha çalışması başlattı
Her 5 dakikada bir kişiye MS tanısı konuluyor. MS hastalarının yaşayabileceği semptomlardan söz eden Türkiye MS Derneği Başkanı Doç. Dr. Melih Tütüncü, hastalığın her bireyde farklı belirti ve şiddette görülmesinin tanıyı zorlaştıran faktörlerden biri olduğunu, bu nedenle hem toplum hem de sağlık profesyonelleri düzeyinde farkındalığın, tanı, hastalık ve tedavi süreci açısından kritik öneme sahip olduğunu söyledi
Kahramanmaraş’ta böbrek yetmezliği nedeniyle 15 yıldır diyaliz tedavisi gören 46 yaşındaki Yılmaz Abacı’ya beyin ölümü gerçekleşen bir genç kızın böbreği nakledildi