Kiraz altınla yarışıyor: Tanesi 10 TL, kilosu 500 TL!
Türkiye, 1990’dan bu yana dünya kiraz üretiminin açık ara lideri. 1991, 1995-1997, 1999-2001 ve 2003-2022 yılları boyunca zirvedeki yerini koruyan Türkiye, dünya kirazının neredeyse yarısını üretiyor. Ancak ne gariptir ki, kendi halkı bu meyvenin en pahalısını yiyor. 2025 sezonunda Türkiye’de kirazın kilogramı 400 ila 500 TL arasında satılıyor. Bazı tezgahlarda bir adet kirazın fiyatı 10 TL’ye kadar çıkıyor. Üstelik bu fahiş fiyatların arkasında sadece “döviz” ya da “ihracat” etkisi yok; geçtiğimiz aylarda yaşanan zirai donlar da rekolteyi düşürdü, bu da fiyatları iyice alevlendirdi. Ancak sadece Türkiye değil, Özbekistan ve Şili gibi diğer büyük üretici ülkeler de dikkat çekici gelişmeler yaşıyor: Özbekistan, bu yıl 239 bin ton kiraz üreterek istikrarlı bir artış yakaladı. Yalnızca 32 bin tonluk ihracatla yaklaşık 70 milyon dolarlık gelir elde etti. Ancak mevsimin kısa sürmesi nedeniyle iç piyasada arz daraldı. Buna rağmen, iç tüketicinin ürünle buluşmasında Türkiye’deki kadar dramatik bir tablo yaşanmıyor. Şili ise 500 bin tonluk devasa üretimiyle Çin pazarına ihracatını artırdı. Ancak bu yıl dünya genelinde yaşanan arz fazlası ve fiyat düşüşü nedeniyle Şili ihracat gelirinde yüzde 40’a varan kayıp yaşadı. Buna rağmen, iç piyasada ürün bolluğu sayesinde tüketicinin cebini yakan bir fiyat görülmüyor. Türkiye’de ise tablo tam tersi. Yaklaşık 900 bin tonluk üretim beklenirken, ihracat odaklı politikalar ve rekoltedeki düşüşle iç piyasada kiraz neredeyse “lüks tüketim” ürününe dönüştü.
